Niedobór witaminy B12

Niedobór witaminy B12 – kluczowe informacje 

November 14, 2025

Warto dbać o poziom witamin i minerałów w swoim organizmie. Takie działania utrzymują doskonałą kondycję zdrowotną. Witamina B12, zwana również kobalaminą, stanowi kluczowe źródło do sprawnego działania organizmu. Często medycy diagnozują niedobór witaminy B12. Umów wizytę u specjalisty, który dokładnie zbada Twój przypadek. 

Przyczyny powstawania niedoborów 

Można wskazać kilka najbardziej znaczących przyczyn pojawienia się niedoboru witaminy B12

  • Dieta pozbawiona mięsa albo wegańska,
  • Przyjmowanie niektórych środków farmaceutycznych, tj. metforminy (przy cukrzycy), leków na wrzody żołądka, dodatkowo refluks czy nadkwaśność,
  • Zaburzenia związane z wchłanianiem składników odżywczych,
  • Różnorodne choroby występujące w przewodzie pokarmowym, tj. choroba Leśniowskiego-Crohna. Wskazać należy także chorobę Addisona- Biermera,
  • Do spadku poziomu witaminy przyczynia się spożywanie alkoholu.

 Narażeni są także cukrzycy przyjmujący leki z metforminą. Do grupy wzmożonego ryzyka wliczają się osoby starsze (+ 60 lat). Wymiemia najmłodsze dzieci z obniżonym apetytem.  Zaburzenia wchłaniania oraz stan po operacjach żołądka, to również sytuację, które potęgują ryzyko zachorowań. Tacy Pacjenci powinni regularnie monitorować swój poziom tej witaminy.

Objawy

Brak witaminy B12 w ludzkim organizmie nie ujawnia się tak gwałtownie. Objawy pojawiają się stopniowo. Wszystko dlatego, że zgromadzone w organizmie zapasy, są w stanie pokryć zapotrzebowanie na kilka lat. Jeśli już dochodzi do jej braku, pojawia się najczęściej:

  • Miażdżyca naczyń krwionośnych,
  • Zaburzenia natury psychologicznej,
  • Niedokrwistość tzw. megaloblastyczna,
  • Uszkodzenia połączeń nerwowych,
  • Ciężkie choroby neurodegradacyjne. 

Dodatkowo zbyt niska zawartość witaminy B12 może wywołać ogólny stan anemiczny u Pacjenta. Pojawia się także ogólne osłabienie, jak również duże problemy z koncentracją. 

Niedobory mogą także ukazywać objawy neurologiczne. Zalicza się do nich pieczenie języka. Wskazać należy także  mrowienie palcy albo zawroty głowy.

Dlaczego obecność B12 w organizmie jest ważna? 

Braki B12 negatywnie wpływają na produkcję erytrocytów odbywająca się w szpiku kostnym. W praktyce przy zbyt niskim poziomie nie dochodzi do właściwej dystrybucji gazów oddechowych w tkankach. Witamina B12 jest obligatoryjnym składnikiem podczas tworzenia osłonek melinowych na włóknach nerwowych. Ich obecność zapewnia prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych. 

Co ważne, witamina stanowi niezbędny składnik w syntezie neuroprzekaźników, np. dopaminy czy adrenaliny. To hormony odpowiedzialne za utrzymanie właściwej równowagi psychicznej. 

Diagnostyka i leczenie 

 Witaminę B12 w organizmie sprawdza się przez badanie z krwi. Próbka pobierana jest na czczo, w godzinach porannych. Oznacza się poziom kwasu foliowego. Wykonajuje się także pomiar homocysteiny. 

Jeśli niedobory zostaną wykryte, stosuje się iniekcje (zastrzyki) domięśniowe, a także podskórne. Jeśli niedobory są nieznaczne, stosuje się suplementację doustną w dawce 50- 100 ug/ dzień. Etapem leczenia, za który odpowiada Pacjent, jest prowadzenie właściwej diety.

Profilaktyka 

W celu zapobiegania niedoborom witaminy B12 w organizmie, należy prowadzić dobrze zbilansowaną dietę. Główne źródło stanowią produkty pochodzenia zwierzęcego, a więc mięso, owoce morza.  Do diety można wprowadzić jaja czy produkty nabiałowe. Zaletą jest fakt, że ponad 50% dostarczanej z pożywieniem witaminy jest przez organizm efektywnie przyswajany. Wodorosty i glony nie są alternatywą dla osób na diecie bezmięsnej. Zawierają nieaktywne analogi tej witaminy. Oznacza to, że nie przyswajane 

FAQ- najczęstsze pytania o witaminę B12 

1.Czy niedobory są groźne?

Wysokie, przewlekłe niedobory witaminy są groźne. Wywołują zaburzenia trawienia, przyspieszają jednocześnie starzenie się mózgu. 

2.Na co mamy ochotę przy niskim poziomie B12?

Pacjenci odczuwają chęć na produkty bogate w białko, a także  żelazo. W praktyce jest to mięso, zwłaszcza czerwone, wątróbka albo tuńczyk.

3. Braki B12 mogą być przez stres? 

Stres stanowi przyczyną pośrednią. Dzieje się tak dlatego, że napięcie nerwowe wpływa na zwiększenie zapotrzebowania na wiele witaminy, w tym  B12.

4.Co wywołuje blokowanie wchłaniania B12?

Blokowanie wchłaniania cennej witaminy skutkuje wywołaniem chorób żołądka. Wskazuje się na problemy z jelitem cienkim. Wpływ mają także antybiotyki czy blokery.

Bibliografia:

  1. World Health Organization; WHO Expert Committee on Biological Standardization. A proposed international standard for vitamin B12 and serum folate: Expert Committee on Biological Standardization, Geneva, 24 to 28 October 2005. Geneva: WHO; 2015. Document No. WHO/BS/05.2025,
  2. Starostka-Tatar Anna, Łabuz-Roszak Beata. Niedobór witaminy B12 w praktyce klinicznej. Lekarz POZ 5/2023, vol. 9,
  3. Barczykowska-Tchorzewska Joanna. Witamina B12 (kobalamina) – niedobór, występowanie i dawkowanie. MedMe.pl, 31 grudnia 2024.