Coraz więcej osób mierzy się z reumatoidalnym zapaleniem stawów. Jest to choroba o charakterze przewlekłym. Dolegliwość objawia się jako symetryczne, a także nieswoiste zapalenie stawów. Obserwowane są także objawy pozastawowe i różnego rodzaju powikłania. Poznaj przyczyny schorzenia i ich najbardziej popularne metody leczenia.
Charakterystyka
Reumatoidalne zapalenie stawów, określane powszechnie jako RZS, to choroba autoimmunologiczna. Dotyka tkanki łącznej. Wyróżnić można trzy fazy choroby:
- bardzo wczesne (objawy utrzymują się mniej niż 6 miesięcy),
- wczesne (objawy trwają mniej niż 24 miesiące),
- późne (choroba uwidacznia symptomy przez czas dłuższy, najczęściej więcej niż 24 miesiące).
Najczęstsze przyczyny
Za przyczynę reumatoidalnego zapalenia stawów uznaje się dysfunkcyjne działanie układu odpornościowego. Zaburzenia powstające w organizmie powodują, że traktuje on własne tkanki jako ciała obce, rozpoczynając przeciwko nim atak. Mówiąc dokładnie, organizm dla rozpoznanego, nieznanego antygenu, stymuluje błonę maziową w stawie do ataku i wywołania stanu zapalnego.
Niestety, medycynie nie udało się zbadać dokładnych przyczyn omawianej dolegliwości. Za prawdopodobne wskazuje się czynniki genetyczne oraz środowiskowe.
Objawy
RZS daje jasne objawy. Choroba zajmuje stawy po obu stronach ciała (symetrycznie). Najczęściej zmiany zwyrodnieniowe powstają w obszarze nadgarstków, a także stawów śródręczno- paliczkowych. W stawach pojawiają się znaczne zniekształcenia, dysfunkcję, jak również upośledzenia głównych funkcji. U wielu Pacjentów obserwuje się także silny ból, który łączy się ze sztywnością stawów. Najbardziej odczuwalne dolegliwości występują rano, tuż po obudzeniu. Objawami współtowarzyszącymi jest tkliwość podczas ucisku, a także obrzęk, który uwidacznia się w związku z rozrostem błony maziowej. Wskazać należy również ograniczoną ruchomość, która uniemożliwia pełny zakres ruchów. Jeśli RZS występuje przez długi czas, bez odpowiedniego leczenia, wówczas dochodzi do niszczenia przylegających do stawów struktur. Wymienić należy głównie więzadła jak również chrząstki. W dłuższej perspektywie ucierpią także ścięgna.
Diagnostyka
Zdiagnozowanie RZS opiera się na stosowaniu kryteriów klasyfikacyjnych. Przede wszystkim analizuję się czas trwania dolegliwości. Ponadto wykonywane są testy serologiczne. Oznacza się wskaźnik RF. Badaniu podlega także anty – CCP. Analizuje się także liczbę stawów, które objęte są zmianami chorobowymi. Wyróżnia się grupy:
- Do jednego, dużego stawu,
- Od 1 do 3 małych stawów,
- Od 4 aż do 10 małych stawów,
- Powyżej 10 stawów.
Dodatkowo wykonywane są badania z krwi, w tym przede wszystkim CRP, jak również tzw. odczyn Biernackiego. Oznacza się także przeciwciała ACPA, ANA oraz RF.
Niejednokrotnie zaleca się wykonywanie dodatkowych badań obrazowych (RTG stóp i rąk).
Leczenie
RZS podlega ścisłej procedurze leczenia. Im szybciej zostanie drożne, tym mniejsze spustoszenia wywoła choroba (nie będzie oddziaływać na inne narządy oraz układy). Podstawową jest właściwa farmakoterapia. Najczęściej Pacjenci przyjmują niesteroidowe leki przeciwzapalne. Ich zastosowanie hamuje stan zapalny, a jednocześnie przyczynia się do niwelowania dolegliwości bólowych. Wskazać należy także glikokortykosteroidy. Ich zastosowanie polega na podaniu w formie ostrzykiwania stawów.
Pacjenci powinni korzystać z akcesoriów ortopedycznych, takich jak kule, stabilizatory. Wskazać należy także chodziki. Przedmioty pomogą skutecznie odciążyć stawy i ułatwią poruszanie się.
Rehabilitacja i fizjoterapia
Fizjoterapeuta odgrywa ogromną rolę w procesie leczenia RZS. Na uwagę zasługują masaże, a także zabiegi z wykorzystaniem ultradźwięków. Dodatkowo korzystny wpływ ma również krioterapia albo balneoterapia.
Kogo najczęściej dotyka choroba?
Niestety RZS dotyka aż 0,3- 1,0% społeczeństwa. Można jasno wskazać, że choroba najczęściej spotyka osoby po 50 roku życia. Dodatkowo szczególnie narażone są Kobiety. Należy także wskazać, że opisywana choroba występuje aż 5- krotnie częściej u osób, które pochodzą z rodziny, gdzie przodkowie mierzyli się z chorobą. Ryzyko zachorowań wzrasta u osób, które palących. jak również narażone są na stały, przewlekły stres.
FAQ- najczęstsze pytania o RZS
- Czy RZS jest uleczalne?
Nie, choroba nie jest uleczalna. Właściwie leczona może być dobrze kontrolowana, wykazując minimalne objawy i dolegliwości.
- Z czym można pomylić chorobę?
RZS można pomylić z osteoartozą, jak również toczeniem rumieniowatym (SLE). Dodatkowo choroba może być pomylona z łuszczycowym zapaleniem stawów.
- Jakie czynności nie są wskazane przy RZS?
Pacjenci chorujący na RZS powinni unikać dźwigania. oraz znacznego obciążania stawów. Ponadto niewskazane są intensywne ćwiczenia, zwłaszcza bez uprzedniej rozgrzewki.
- Gdzie odczuwany jest ból?
Dolegliwości uwidaczniają się najczęściej na dłoniach i nadgarstkach. Schorzenie atakuje stawy
skokowe, w tym głównie łokcie czy barki.
Bibliografia:
- Kucharz, E. J. (red.). (2018). Reumatologia. Podręcznik dla studentów i lekarzy. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.,
- Smolen, J. S., Aletaha, D., & McInnes, I. B. (2016). Rheumatoid arthritis. The Lancet, 388(10055), 2023–2038.,
- World Health Organization. Rheumatoid arthritis. Geneva: World Health Organization; 2023.