Właściwa równowaga ciała czy dobre słyszenie dźwięków z otoczenia to podstawa dobrego funkcjonowania. Niestety coraz więcej Pacjentów zgłasza w gabinetach zaburzenia błędnika. Umów wizytę do specjalisty i zadbaj o swoje samopoczucie.
Czym jest błędnik i jaką pełni funkcję?
Błędnik jest częścią ucha wewnętrznego. Składa się z trzech, bezpośrednio złączonych przestrzeni. Pierwszą z nich jest przedsionek prowadzący do ślimaka, a ten do trzech kanałów półkolistych. W części ślimakowej znajduje się tzw. narząd Cortiego. To dzięki niemu odbieramy dźwięki z otoczenia. Przedsionek błędnika to część odpowiadająca za utrzymanie właściwej równowagi ciała.
Przyczyny powstawania zaburzeń
Problemy z błędnikiem mogą wynikają z obecności infekcji wirusowych. Jeśli wywołują zapalenie ucha wewnętrznego, niejednokrotnie powikłaniem są zaburzenia błędnika. Wskazać należy także choroby autoimmunologiczne. Głównie jest to choroba Hashimoto, a także toczeń rumieniowaty.
Wyróżnić należy także zaburzenia błędnika neurologiczne. Powstają w wyniku urazu głowy.
Problem z właściwym funkcjonowaniem błędnika może występować także w związku ze stresem albo nerwicą lękową.
Warto zwrócić uwagę także na zażywane leki. Jeśli przyjmujemy antybiotyki aminoglikozydowe, należy rozważyć ich zmianę przy problemach z równowagą albo koordynacją ruchową.
Objawy źle pracującego błędnika
Zaburzenia błędnika powodują bardzo uporczywe objawy. Uniemożliwiają lub znacznie utrudniają Pacjentom codzienne funkcjonowanie. Pojawiają się zawroty głowy, które często łączą się z nudnościami oraz wymiotami. Objawy nasilają się przy zmianie pozycji ciała. Często pojawiają się zaburzenia równowagi. Pojawia się chwianie przy staniu lub chodzeniu.
Źle działający błędnik objawami się zaburzeniami ze słuchem.
W najbardziej zaawansowanych przypadkach Pacjenci skarżą się na podwójne widzenie, które prowadzi do dezorientacji. Czasami Pacjenci opisują to jako tzw. pływanie widzianego obrazu. Obserwuje się także oczopląs (mimowolne, rytmiczne ruchy gałek ocznych, których nie da się świadomie zatrzymać), jak również utratę świadomości. Wskazać należy także objawy wegetatywne, tj. występowanie zimnych potów (nagłe, zimne i lepkie pocenie się, które pojawia się niezależnie od temperatury otoczenia).
Diagnostyka
W celu zdiagnozowania problemów z funkcjonowaniem błędnika, wykonywane są najczęściej badania tzw. audiometryczne. To nic innego, jak klasyczne badanie słuchu. Dodatkowo wykonuje się również próby błędnikowe. Ich inna nazwa brzmi próby kaloryczne. Podczas diagnozy ocenie podlega oczopląs wywołany pobudzeniem błędnika przez ciepłą wodę lub powietrze. Próbka po kilku minutach powtarzana jest w niższej temperaturze. Ruchy oczów rejestrowane są dzięki impulsom elektrycznym. Diagnozą zajmują się specjaliści, tj. neurolog albo laryngolog. Pierwszy wyborem powinien być lekarz internista.
Leczenie
Leczenie błędnika opiera się na eliminowaniu występujących objawów. Przy chorobie BPPV, a więc zawrotach głowy o charakterze łagodnym, stosowane są przede wszystkim manewry repozycyjne. Są one wykonane przez fizjoterapeutę albo lekarza. Do najbardziej popularnych zaliczyć należy manewry Epleya albo Semonta. Często stosowane praktyką są także ćwiczenia przedsionkowe. Dzięki nim Pacjenci zauważają poprawę w utrzymaniu równowagi ciała. Przy bardzo nasilonych objawach stosuję się farmakologię, tj. betahistyne czy dimenhydrynat. W najbardziej zaawansowanych przypadkach, np. jeśli zaburzenie błędnika wynika z choroby Mènière’a, konieczne są zabiegi specjalistyczne. Stosowane są iniekcje gentamycyny do ucha środkowego.
Profilaktyka
Można wprowadzić parę czynności, żeby skutecznie unikać występowania zaburzeń błędnika. Głównie należy dbać o zdrowie układu nerwowego, jak również ucha wewnętrznego. Warto zadbać o unikanie dostawania się zimnej wody do ucha, np. podczas pływania. Niewskazany jest także hałas albo nagłe zmiany ciśnienia.
Warto wdrożyć także trening równowagi. Są to proste ćwiczenia, np. stanie na jednej nodze czy chodzenie po linii prostej.
FAQ- najczęstsze pytania o błędnik
1.Jak uspokoić błędnik?
Żeby uspokoić błędnik należy oddychać powoli (wdech przez 4 sekundy, wydech przez 6 sekund). Warto zadbać o rozluźnienie napiętych mięśni, np. stosując ciepły termofor.
2. Zaburzenia błędnika są uleczalne?
Tak, poza tym dolegliwości dają się skutecznie kontrolować. Szybkość ustępowania choroby zależy od przyczyny.
3. Jak pomóc sobie w domu?
Przed wizytą u lekarza staraj się patrzeć w jeden punkt, a następnie powoli obracać głową w prawo i w lewo, a potem góra i dół.
4. Czy to groźne zaburzenia?
To zależy od przyczyny dolegliwości. To groźne dla zdrowia jeśli pojawia się dodatkowo drętwienie albo niedowład.
Bibliografia:
- Niemczyk, K. (red.). (tom II). Otorynolaryngologia kliniczna. Tom II – rozdział „Zawroty głowy i zaburzenia równowagi”,
- Narożny, W., & Kocić, I. (2016). „Współczesna terapia zawrotów głowy i zaburzeń równowagi”.,
- Hackenberg, B., et al. (2023). „Vertigo and its burden of disease — Results from a population-based study”. (badanie epidemiologiczne populacji)