Zła dieta wielu Pacjentów, która idzie w parze z osiadłym trybem życia, wywołuje zaburzenia w gospodarce cukrowej. Często spotykanym problem jest hiperglikemia. Poznaj dolegliwość i zadbaj o jej właściwe leczenie.
Czym jest hiperglikemia?
Jeśli występuje podwyższone stężenie glukozy, mówimy o hiperglikemii. Za górną granicę na czczo uznaje się 5,5 mmol/ L. Najwyższe stężenie po dwóch godzinach od posiłku może wynieść 7,8 mmol/dg). Potocznie choroba zwana jest przecukrzeniem.
Przyczyny dolegliwości
Hiperglikemia występuje w następstwie nieprawidłowego wydzielania insuliny. Do najważniejszych przyczyn zalicza się m.in.:
- Cukrzycę (I i II stopnia),
- Nerwicę,
- Przyjmowanie niektórych leków (glikokortykosteroidy, stosowanie doustnej antykoncepcji),
- Otyłość bądź znaczną nadwagę,
- Zbyt małą ilość aktywności fizycznej,
- Zespół Cushinga,
- Nieprawidłową dietę bogatą w węglowodany,
- Niewłaściwie stosowane leków przeciwcukrzycowych (źle dobrane dawkowanie).
Hiperglikemia i jej rodzaje
Wyróżnia się hipoglikemię:
- Ostrą (stan przejściowy, wywołany np. przez infekcję),
- Przewlekłą (trwale podwyższony cukier),
- Stresową (w wyniku przewlekłego stresu, napięcia nerwowego),
- Cukrzycową (przez obecność cukrzycy I albo II typu),
- Polekową (powstałą przez przyjmowane medykamenty),
- Endokrynną (w organizmie pojawia się nadmiar innych hormonów, np. wzrostu, adrenaliny czy kortyzolu).
Inna klasyfikacja hiperglikemii ma miejsce ze względu na intensywność objawów:
- Umiarkowana (do 180 mg/dl),
- Ciężka (powyżej 250 mg/dl),
- Hiperglikemia hiperosmolarna (powyżej 600 mg/dl).
Objawy
Przy występowaniu dolegliwości, objawy zazwyczaj są dość rozpoznawalne. Pacjenci często oddają mocz. Odczuwają przy tym wzmożone, silne pragnienie. Często mimo to pojawia się odwodnienie organizmu. Dodatkowo obserwuje się ogólne osłabienie i ciągłą chęć na sen.
Czasami objawy są trudne do rozpoznania. Jeśli w organizmie występuje cukrzyca typu II, przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów. Wymienić należy także:
- Skłonność do zakażeń skóry o typologii ropnej,
- Kwasicę,
- Gwałtowny spadek masy ciała bez zmian w diecie i aktywności.
Diagnostyka
Badania krwi ukazują poziom glukozy na czczo. Wynik od 7 mmol/L to wskazanie do zdiagnozowania hiperglikemii.
Dodatkowo oznacza się także poziom insuliny. W celu dokładnej oceny stanu gospodarki cukrowej, dla wielu Pacjentów zleca się wykonanie testu, tzw. krzywej cukrowej (OGTT). Po 120 minutach wynik ma być niższy 7,8 mmol/L. Jeśli będzie on wyższy niż 11,1 mmol/L, lekarz diagnozuje hiperglikemię.
Wskazać należy także pomocnicze badania podczas diagnostyki. Oznacza się poziom hemoglobiny glikowanej oraz stężenie peptydu C.
Co bardzo ważne, chorobę zawsze musi rozpoznawać lekarz i nie można samodzielnie interpretować wyników.
Leczenie
Niefarmakologiczne leczenie choroby to zmiana całego stylu życia, diety oraz wdrożenie jak największej ilości ruchu. W codziennym żywieniu ogranicza się węglowodany proste i złożone. Wprowadza się dużą ilość błonnika czy warzyw. Odpowiednia ilość aktywności w ciągu tygodnia to minimum 150 minut umiarkowanego wysiłku.
W wielu przypadkach medycy decydują o włączeniu leków, tj. insuliny albo metforminy. Lekarze dbają także o edukację swoich Pacjentów, wskazując na potrzebę ciągłego kontrolowania poziomu cukru. W celu uzyskania najlepszych rezultatów podejmuje się także leczenie chorób współistniejących, tj. nadciśnienia tętniczego czy innych zaburzeń lipidowych.
Leczenie pozwala na uniknięcie poważnych powikłań, takich jak uszkodzenie nerek czy serca. Żeby uniknąć hiperglikemii niezbędne są badania profilaktyczne, a więc pomiar glukozy i insuliny na czczo co najmniej raz w roku. Należy unikać spożywania przetworzonej żywności, używek, a kluczowe znaczenie ma utrzymanie prawidłowej masy ciała.
FAQ- najczęstsze pytania
1.Czy hiperglikemia to cukrzyca?
Nie, są to dwa odmienne pojęcia. Hiperglikemia może być objawem cukrzycy, a cukrzyca to choroba.
2.Kiedy zgłosić się do lekarza?
Jeśli glukoza czy insulina na czczo przekracza normy, należy umówić wizytę. Dodatkowo warto skonsultować się z medykiem przy pogarszającym się samopoczuciu.
3.Czy zawsze pojawiają się objawy?
Nie, czasami hiperglikemia to stan w organizmie, który nie daje żadnych zauważalnych objawów. Czasami Pacjenci nie wiedzą o chorobie wiele lat.
4. Czy hiperglikemia jest groźna?
Jeśli to stan krótkotrwały, może pojawić się odwodnienie. Jeśli hiperglikemia występuje przewlekle, może spowodować uszkodzenia oczu czy nerek.
Bibliografia:
- World Health Organization (WHO). (2016). Global Report on Diabetes. World Health Organization.,
- Kowalska, M., & Kubiak, M. (2017). Zaburzenia metaboliczne u chorych na cukrzycę. Wydawnictwo Lekarskie PZWL.,
- Zawisza, K., & Kałuża, W. (2020). Współczesne podejście do diagnostyki i leczenia hiperglikemii. Warszawa: Wydawnictwo Medyczne Termedia